Voor het vrouwenvoetbal moet de mediawet veranderen
Cruijff zou zeggen: “Je ziet het pas als je het uitzendt.”
– Deel twee –
Ondanks dat het WK voetbal voor vrouwen aan de aandacht van het Nederlandse publiek ontsnapt, getuigen diverse gegevens en resultaten van het aanzienlijke succes van het toernooi. Er zijn records gebroken, indrukwekkende prestaties neergezet en een wereldwijd publiek was in de ban van het evenement. Ondank een succesvol toernooi blijft de vraag knagen: waar blijft de verdiende erkenning van de media en adverteerders voor dit toernooi en voor het vrouwenvoetbal in het algemeen? Nu het WK vrouwenvoetbal met Spanje haar verdiende winnaar heeft, is het een mooi moment om op terug te kijken. En om vooruit te kijken.
Triomf op en naast het veld
Het toernooi heeft harten en geesten over de hele wereld veroverd. De prestaties zijn indrukwekkend. Teams uit alle hoeken van de wereld hebben records verbroken. Landen uit alle continenten schrijven hun eigen stukje geschiedenis op het veld. Voor het eerst wonnen teams van alle zes confederaties een wedstrijd op het toernooi. Nieuw-Zeeland werd het eerste team uit Oceanië dat een overwinning boekte, terwijl de Filippijnen, Zambia, Portugal, Jamaica, Zuid-Afrika en Marokko ook hun eerste overwinning behaalden. Nigeria werd het eerste Afrikaanse land dat zijn groep ongeslagen voltooide, terwijl Marokko het eerste Afrikaanse team is dat twee opeenvolgende wedstrijden won en de nul hield in opeenvolgende wedstrijden. Europees vicekampioen Duitsland sneuvelde al in de groepsfase, net als Brazilië en olympisch kampioen Canada. Wereldkampioen Amerika wist het nog te rekken tot de achtste finale. Een goede ontwikkeling voor het vrouwenvoetbal, ook de kleine voetballanden worden steeds beter.
Het vorige toeschouwersrecord van het WK in Canada in 2015 (1,35 miljoen) is verpletterd, met meer dan 1,7 miljoen verkochte tickets. De data van de laatste acht wedstrijden zijn hierin nog niet meegenomen. Hierdoor zal het gemiddelde aantal toeschouwers per wedstrijd zeker de 26.000 overtreffen, wat een historisch hoogtepunt is en meer dan 30 procent hoger ligt dan bij het vorige WK in Frankrijk (2019). Dit is niet alleen een overwinning voor het toernooi zelf, maar ook voor degenen die blijven geloven in de kracht en aantrekkingskracht van vrouwenvoetbal.
Uitzendingen die de nacht verlichten.
Zelfs ongunstige speeltijden konden de passie van fans niet onderdrukken. De achtste finale tussen de Oranje Leeuwinnen en Zuid-Afrika -om 04.00 in de ochtend- trok een opmerkelijke kijkersschare. Volgens Stichting Kijkonderzoek stemden gemiddeld 668.000 Nederlanders af op deze vroege strijd, terwijl in totaal 891.000 mensen er een glimp van opvingen. Een marktaandeel van 93,6 procent op NPO 1. Zo’n 559.000 mensen hebben op een werkdag om 03.00 uur in de ochtend de kwartfinale tussen de Oranjevrouwen en Spanje op tv bekeken. Het bewijst dat het publiek het vrouwenvoetbal graag wil zien.
Een oproep tot actie
Ondanks dit overduidelijke succes blijft één vraag onbeantwoord: waar zijn de erkenning en steun van de media en adverteerders? Vrouwenvoetbal bewijst keer op keer dat het niet alleen respect verdient, maar ook dat het de potentie heeft om grenzen te verleggen en normen te veranderen. De tijd is aangebroken voor mediabedrijven en adverteerders om op te staan en de triomf van de vrouwelijke atleten te vieren zoals het hoort.
Televisienetwerken en andere mediaplatforms spelen een cruciale rol bij het promoten en uitzenden van sportevenementen. Als deze bedrijven niet voldoende middelen en aandacht besteden aan het vrouwenvoetbal, leidt dit tot een gebrek aan zichtbaarheid en bewustwording bij het grote publiek. Het is opvallend dat de NPO gemiddeld maar één op de drie wedstrijden per dag had geprogrammeerd. De ongunstige speeltijden tijdens het toernooi is het argument. Over drie jaar, wanneer het WK mannenvoetbal in de Verenigde Staten, Canada en Mexico plaatsvindt, en mits het Nederlandse mannenteam zich kwalificeert, zullen de media en adverteerders de ongunstige speeltijden niet aanvoeren als argument. Als de media zelf niet de handschoen oppakken, is het tijd om de mediawet aan te passen.
Mediawet
Nederland heeft een mediawet waarin staat welke evenementen volgens de regering van aanzienlijk belang zijn voor de samenleving. Als het gaat om de uitzendrechten van sportevenementen wordt erin de mediawet onderscheid gemaakt naar geslacht. Zo staat in de mediawet dat bij het schaatsen (dames en heren), het Wereldkampioenschap en Europees kampioenschap, allround, sprint en afstanden moeten worden uitgezonden.
Als het gaat om het voetbal worden de dames niet genoemd in de mediawet van 2008. Zo staat in de mediawet dat bij het voetbal (heren) het Wereldkampioenschap en Europees kampioenschap en het gehele eindtoernooi moeten worden uitgezonden. In 2020 is de mediawet aangepast. De voetbaldames (zoals het in de wet wordt genoemd) zijn toen opgenomen in het mediabesluit. Wat opvalt, is het onderscheid dat wordt gemaakt tussen het heren- en het damestoernooi. Bij de heren staat dat het gehele eindtoernooi moet worden uitgezonden. Bij de dames wordt alleen verplicht om de wedstrijden van het Nederlands elftal tijdens het eindtoernooi en de halve finales en finale uit te zenden.
Het wordt tijd om de mediawet aan te passen zodat voor de uitzending van het vrouwenvoetbal het gehele toernooi verplicht wordt uitgezonden op de publieke omroep. Ook omdat Nederland, België en Duitsland gezamenlijk één van de kandidaten zijn om de FIFA Women’s World Cup 2027 te organiseren. Als dit in de wet wordt aangepast, haal je ook de druk weg bij de rechtenmanager van de NOS.
Vrouwenvoetbal gaat niet alleen over het spel op het veld, maar ook over het bevorderen van gelijkheid, het doorbreken van genderstereotypen en het creëren van rolmodellen voor jonge meisjes wereldwijd. De FIFA Women’s World Cup Australia & New Zealand 2023™ heeft de wereld veroverd. Het is hoog tijd dat de media en adverteerders dit feest omarmen en actief bijdragen aan de groei en bloei van vrouwenvoetbal.