Jelle of Gijs: wat zegt hun mediaoptreden?
De #MeToo-trend geeft betrokkenen bij seksueel machtsmisbruik een stem en een gezicht. Hun mediaoptreden bepaalt wie het gelijk krijgt en wie de schuld.
7 november 2017 – Jelle Brandt Corstius oogstte lof toen hij bij De Wereld Draait Door vertelde over zijn ervaring als slachtoffer van verkrachting. Gijs van Dam daarentegen, de vermeende dader, ontving lauwe reacties nadat hij reageerde bij Pauw.
Interviewtechnieken
Jelle paste – al dan niet bewust – interviewtechnieken uitstekend toe. Allereerst doordat hij een relevante boodschap had: kom naar buiten met je ervaringen. Daar opende hij bijna gelijk mee, nadat hij de worsteling om het verhaal te vertellen beeldend beschreef (dit verhaal lag al twee jaar in een la).
Begrip en vergeving
Geen nadruk op wat hem vroeger is overkomen (Dat kan ik niet vertellen), maar op wat nu belangrijk is. Tegenover zijn constructieve boodschap plaatste hij het kwaad van de dader (de hufter). Zijn scherpe oordeel (Hij mag er niet mee wegkomen) verzachtte hij met begrip en zelfs vergeving (Hij had mij kunnen zeggen dat hij hulp nodig heeft).
Behoud van de regie
Jelle zocht soms naar woorden, zonder stil te vallen. Zijn gezicht vertoonde emotie, hij maakte hand- en armgebaren, maar hij bleef beheerst waardoor hij de indruk van controle wekte. Hij liet zich leiden door de vragen van Matthijs van Nieuwkerk, zodat hij niet verzandde in een monoloog, maar keerde wel telkens terug naar zijn boodschap en behield daardoor de regie.
Gebrandmerkt
Dan Gijs, die reageerde toen Jelle’s verhaal reeds een media-hit was. Al voordat hij aanschoof bij Pauw was hij gebrandmerkt als verkrachter. Zijn gevoel van ongemak was merkbaar: draaien met zijn hoofd, trekken met zijn mondhoeken, knipperende ogen. Waar Jelle alleen was, liet Gijs zich bijstaan door zijn advocaat.
Ondergesneeuwd
Zijn boodschap – waan is geen werkelijkheid – gebruikte hij als opstapje om zichzelf als slachtoffer te positioneren (standrechtelijk geëxecuteerd op basis van een gelogen verhaal). Maar de boodschap sneeuwde onder doordat Pauw een reconstructie maakte van de zaak. Alle beschuldigingen die Jelle had geuit, passeerden opnieuw de revue.
Schouderophalen
Gijs ging erin mee (2002 in het Kurhaus, we dronken samen iets aan de bar), maar bleef het antwoord schuldig op de cruciale vraag wie de flirt was begonnen (weet ik niet meer). Zijn antwoorden werden steeds korter (Nee! Niet gebeurd.), soms schudde hij alleen zijn hoofd of haalde hij zijn schouders op. Herhaaldelijk viel hij stil, alsof hij niet wilde meewerken, en wachtte de volgende vraag af. Die ging dan opnieuw over reconstructie en de rol daarbij van Gijs. Te midden van alle ontkenningen klonk er één bevestiging: ja, er was seks.
Mediaoptreden
Halverwege schoot de advocaat Gijs te hulp, door over Jelle’s leugens te beginnen. Hij hield een pleidooi tegen ‘trial by media’, waarbij Gijs werd beschuldigd en gevonnist zonder spoor van bewijs.
Zoals zo vaak bij issues rond moraliteit en integriteit was de waarheid ook hier complex en waren de feiten nauwelijks controleerbaar. In dit soort gevallen blijft alleen nog de duiding over om de zaak te kunnen begrijpen. Degene met de beste boodschap, de sterkste onderbouwing, de meeste logica en het overtuigendste mediaoptreden wint het voordeel van de twijfel. Terecht of niet, we komen het zelden aan de weet.