Oorlog in Oekraïne maakt ongekend eensgezind én hypocriet

4 maart 2022 – Russische tegoeden worden bevroren, sancties worden unaniem aangenomen, sponsordeals worden opgezegd en sportwedstrijden worden verplaatst, met uitsluiting van Russische teams. De mondiale gemeenschap (met uitzondering van China en India) is ongekend eensgezind. Dat is prachtig om te zien. Maar als we wat verder kijken, zien we dat diezelfde overheden, bedrijven en sportorganisaties bij andere oorlogen en misstanden de andere kant op kijken. Het lijkt alsof zij met twee maten meten. Uiteraard is het goed en noodzakelijk dat Rusland wordt aangepakt. Maar geldt dit niet net zo goed voor andere regimes die over de schreef gaan? Deze selectieve verontwaardiging kan op de lange termijn schade toebrengen aan hun reputatie.

Het is hartverwarmend om te zien hoe de mondiale gemeenschap opkomt voor de belangen van de gewone man en vrouw in Oekraïne. Dat had Vladimir Poetin nooit verwacht, zowel de EU in no time op één lijn, als internationale organisaties die zich van Rusland afkeren, met alle financiële gevolgen van dien.

Olie of gas

Neem Shell. De oliemaatschappij zegt geschokt te zijn door het verlies van levens in Oekraïne door een zinloze daad van militaire agressie die de Europese veiligheid bedreigt. Daardoor stopt Shell al zijn activiteiten in Rusland. Een nobel standpunt, zeker wanneer je bedenkt dat hier miljarden mee zijn gemoeid. Maar als we dan kijken naar de oorlog in Jemen, waar de bevolking sinds 2015 gebukt gaat onder de strijd tussen Houthi-rebellen en regeringstroepen, dan horen we de oliegigant niet. Sterker nog, Shell heeft meerdere locaties in Saoedi-Arabië, terwijl dat land structureel luchtaanvallen uitvoert op de burgerbevolking van Jemen. Hierdoor is 80 procent van de Jemenieten afhankelijk van humanitaire hulp. Dat is op z’n zachtst gezegd, geen consistent gedrag van Shell. Maar zij zijn lang niet de enige. BP en ExxonMobil handelen net zo.

Sport en politiek gescheiden?

Wanneer we naar het gedrag van sportorganisaties kijken, is dit al niet veel beter. Neem de Formule 1. In samenspraak met de teams en autosportfederatie FIA is de Grand Prix (GP) van Sotsji van dit jaar van de kalender gehaald. Terwijl vorig jaar de GP van Saoedi-Arabië is geïntroduceerd. Ook voor dit jaar staat deze “gewoon” weer op de kalender (27 maart). Begin maart liet de Formule 1-leiding weten de GP van Sotsji wordt verplaatst naar het Midden-Oosten, hoogstwaarschijnlijk naar Qatar. En hoe ze daar met mensenrechten omgaan, daar weet wereldvoetbalbond FIFA alles van. FIFA en de Europese voetbalbond UEFA hebben laten weten dat Russische voetbalteams voorlopig zijn uitgesloten van internationaal voetbal. Maar belangrijker nog, de UEFA heeft het sponsorcontract met de Russische oliegigant Gazprom verbroken. Een krachtig signaal, waarvan sceptici nooit hadden verwacht dat dit er zou komen. Toch begint het WK voetbal in Qatar eind van dit jaar. Terwijl er 6500 arbeidsimmigranten om het leven zijn gekomen bij de bouw van de WK-stadions. FIFA-baas Gianni Infantino vertelde onlangs doodleuk dat er maar drie doden zijn te betreuren. Dit maakt het lastig om de oprechtheid van dit soort organisaties te geloven.

Vlag en wimpel

Ook Nederlandse gemeenten lopen mee in de polonaise van de symboolpolitiek. Massaal bestellen zij Oekraïense vlaggen om deze als steunbetuiging te laten wapperen. Een mooi initiatief natuurlijk, maar de Jemenitische vlag -die verdacht veel op de onze lijkt- heb ik nog nooit bij een Nederlandse gemeente gehesen zien worden. Ik juich van harte toe dat een gemeente zich uitspreekt, maar maak hierin geen onderscheid.

Reputatieboemerang

Dat overheden, bedrijven en sportorganisaties stelling nemen tegen agressie is uitermate positief. Het laat zien dat het dus wel kan; eensgezind optreden tegen onrecht. Het is nu tijd om door te pakken. Als organisatie kun je door maatschappelijke betrokkenheid echt impact hebben. Maar dan moet het morele kompas wel goed zijn afgesteld. Mensen prikken namelijk moeiteloos door de façade heen en dat is funest voor je reputatie. Terwijl door goed leiderschap er letterlijk en figuurlijk een wereld is te winnen. Als organisatie ben je in staat om een verschil te maken. Het neveneffect is dat je reputatiewaarde daardoor toeneemt. Maar dan moet je wel consistent optreden, in woord en daad. Zo niet, dan komt de reputatieboemerang keihard terug.